Noordtak geen oplossing, de Betuweroute heeft capaciteit in overvloed!

Hengelo - 17 februari 2022

Meer goederentreinen dan ooit in 2021: ‘Overlast in Oost-Nederland neemt toe’. Dit was de kop boven het artikel in Tubantia van 14 februari 2022. In dit artikel komt ook de voorzitter van het Regionaal Overleg Noordelijke Aftakking (Rona) aan het woord. Hij stelt dat de groei van het goederenvervoer sneller gaat dan verwacht. Maar is dat wel zo? Voor ons was dit aanleiding om eens goed in de cijfers te duiken. Met een duidelijke conclusie: de Noordtak is overbodig!

Prorail verstrekt jaarrapportages “Ontwikkeling spoorgoederenverkeer in Nederland”. Deze rapporten zijn online terug te vinden en geven onder meer inzage in het aantal treinbewegingen van goederenvervoer op het spoor. Wij hebben de kerncijfers van het totaal van de bewegingen aan de Nederlands - Duitse grens en de cijfers van de grensovergang Oldenzaal - Bentheim vanaf 2014 in onderstaande tabel inzichtelijk gemaakt.

Een eerste conclusie is dat de toename van het aantal bewegingen bij de grensovergang Oldenzaal - Bentheim in de periode vanaf 2014 extreem is. Laten we de groei van de grensovergang Oldenzaal - Bentheim eens vergelijken met de totale groei.

De groei van het totaal van de bewegingen aan de Nederlands - Duitse grens is van 2014 tot en met 2021 12,96%. In diezelfde periode groeit het aantal bewegingen bij Oldenzaal met maar liefst 162,07 % (Van 2900 naar 7600). Een verklaring wordt door Prorail al gegeven in het rapport "Ontwikkeling spoorgoederenverkeer in Nederland - 2015 vergeleken met 2014": In 2015 zijn de werkzaamheden in Duitsland aan het Derde spoor bij Zevenaar begonnen. Hierdoor neemt de capaciteit op de grensovergang bij Zevenaar af.

Het Derde spoor dient in Duitsland aan te sluiten op de Betuweroute. Op dit moment is die aansluiting er niet. Bij de grens bij Zevenaar ligt de Betuweroute naast het reguliere spoor. Maar de Betuweroute loopt hier letterlijk dood. Het Derde spoor moet voor deze aansluiting gaan zorgen. Deze werkzaamheden zijn de directe oorzaak van de groei van het goederenvervoer bij Oldenzaal, en dus ook van de overlast bij de aanwonenden aan het tracé tot de grens bij Oldenzaal.

De grensovergang bij Zevenaar, waar de Betuweroute letterlijk dood loopt.

De verwachting is dat het capaciteitsprobleem bij Zevenaar met het gereedkomen van het Derde Spoor in 2026, is opgelost. Dan zijn er geen stremmingen meer en is er eindelijk een aansluiting van de Betuweroute in Duitsland. De verwachting is dat meer dan het niveau van 2014 terug beschikbaar zal zijn. In 2014, voor de werkzaamheden aan het Derde Spoor, ging 68,63% van het totaal aantal Vervoersbewegingen richting Duitsland bij Zevenaar de grens over. Gerekend met dit percentage laat de volgende grafiek zien wat het verschil is tussen de capaciteit (groene lijn) en het gebruik (rode lijn).

Let wel: 68,63% is een voorzichtig percentage! In 2011 lag dit percentage op 74%. Aanvankelijk was het de eis dat 80% van al het goederenverkeer per spoor richting Duitsland over de Betuweroute zou lopen. In 2013 heeft Staatssecretaris Mansveld in aanloop naar de werkzaamheden aan het derde spoor, deze eis losgelaten.

De capaciteit die hiermee verloren is gegaan (onderstaand in het linkergedeelte weergegeven) heeft direct tot een toename van het aantal bewegingen geleid bij de grensovergang bij Oldenzaal en ook bij Venlo. Wanneer de landelijke groei evenredig verdeeld zou zijn gebleven, dan was de toename ook bij Oldenzaal beperkt gebleven tot 12,96%, oftewel 3.276 bewegingen in 2021 in plaats van de daadwerkelijke 7.600! Onderstaand in het rechterdeel is met de groene lijn weergegeven wat zonder de werkzaamheden aan het Derde spoor verwacht had mogen worden.

Ook bij een verdere groei, kan Oost Nederland ontzien worden en is een Noordtak geheel overbodig. De theoretische capaciteit van de Betuweroute wordt voor 2030 geschat op 48.000 treinen. In 2021 zouden er zonder werkzaamheden aan het derde spoor 31.857 bewegingen zijn. Let wel, daarmee is de druk bij Oldenzaal verdwenen en is er op de bestaand Betuweroute een verdere groei van meer dan 50% mogelijk!

Een nieuwe Noordtak is overbodig en niet de oplossing! De Noordtak lijkt vooral gericht op het uitbreiden van de capaciteit van transport per spoor. Zoals hierboven aangetoond is de capaciteit ruimschoots beschikbaar zodra de aansluiting van de Betuweroute op het Derde spoor een feit is. De oplossing is een goede aansluiting van de Betuweroute in Duitsland! Hier wordt al aan gewerkt. Wij roepen beleidsbepalers dan ook op om de planvorming van de Noordtak te beëindigen!